Edelmetalen doen het dit jaar relatief goed, maar de prijzen van verschillende basis­metalen vielen terug naar dieptepunten die in jaren niet meer waren gezien. Maar binnen die categorie is er een belangrijke uitzondering: ijzererts.

Gediversifieerde mijnbouw­bedrijven als Rio Tinto, BHP en Glencore bevinden zich in het oog van de storm, waar het heel rustig is. Als gevolg van corona legden verschillende nationale overheden verplichte mijnsluitingen op. Dit was met name het geval in Zuid-Amerika en in delen van Canada. In andere gebieden kreeg de mijnbouw een uitzonderingsstatus omwille van het strategische belang van de sector. Mijnen in Australië en in verschillende staten van de VS werden daardoor veel minder getroffen. De impact voor de mijnbouwers was dus erg ongelijk verdeeld naargelang de locatie van de activiteiten.

Een bedrijf als Vale met activiteiten in Brazilië moest de prognose voor de ijzerertsproductie al met 25 tot 30 miljoen ton verlagen en verdere bijstellingen zijn niet uitgesloten. Op de productiecijfers van het eerste kwartaal bleef de impact van het virus nog beperkt, maar dat zal in het tweede kwartaal helemaal anders zijn, aangezien er in veel mijnen in de maanden april en mei nauwelijks productie was. De sluitingen kosten geld, want veel uitgaven blijven doorlopen, of een mijn nu operationeel is of niet. Maar na jaren van kostenbesparingen, schulden afbouwen en voorzichtig investeren kunnen de mijnbouwers wel tegen een stootje.

Rio Tinto: groot in ijzererts
IJzererts zorgt voor veruit het grootste deel van de bedrijfswinst van Rio Tinto. De ijzerertsprijs hield ook op het hoogtepunt van de coronacrisis in maart erg goed stand en klom de voorbije weken nog flink hoger. Dit is te danken aan de aanhoudend hoge staalproductie in China waardoor de vraag naar ijzererts hoog blijft. Aan de aanbodzijde ondersteunt de lagere output in Brazilië de prijzen. Rio hield de productieprognose voor ijzererts ongewijzigd, maar stelde die voor koper neerwaarts bij. Half juni noteerde de koperprijs wel ruim 20 procent boven het dieptepunt van maart. Rio zal de kapitaalbestedingen met 1 tot 2 miljard dollar verminderen, maar verkeert in een uitstekende financiële gezondheid met een verhouding tussen schuld en bedrijfswinst van amper 0,7. Bij de publicatie van de halfjaarcijfers in augustus wordt een beslissing genomen over de uitbetaling van een tussentijds dividend. Over 2019 besteedde Rio 11,9 miljard dollar aan dividenden en aandelen-inkopen. Het lijkt onvermijdelijk dat de aandeelhoudersvergoedingen dit jaar lager zullen uitkomen.

BHP: organische groei
Bij BHP liet de coronacrisis zich voelen door een lagere koper- en nikkelproductie terwijl ook de output van steenkool en olie neerwaarts werd bijgesteld. Net als bij Rio Tinto bleef de productieprognose voor ijzererts wel overeind. Nu zijn de vooruitzichten voor deze basisgrondstof voor staal in de tweede jaarhelft wel onzeker. De Chinese staalproductie daalt door overheidsmaatregelen om de luchtvervuiling te beperken. BHP keerde eerder dit jaar al een tussentijds dividend uit en kijkt aan tegen een beheerbare schuld van 1,1 keer de bedrijfswinst. Toch zal ook BHP de kapitaaluitgaven voor dit en volgend jaar met 0,5 tot 1 miljard dollar verminderen. De groep wil verder de overheadkosten tegen volgend jaar met een half miljard terugdringen. De focus van BHP ligt op organische groei en niet op overnames.

Glencore: handelsdivisie als anticyclische factor
Glencore beschikt niet over ijzerertsactiviteiten, maar heeft wel een handelsdivisie waarbij de groep grondstoffen verhandelt die het zelf produceert, maar ook van derden. Een hoge prijsvolatiliteit geeft Glencore kansen voor arbitrage. De belangrijkste grondstoffen voor dit Zwitserse bedrijf zijn koper, zink, steenkool en kobalt. De mijngroep heeft de afgelopen vier jaar de kapitaalinvesteringen opgetrokken, maar dit heeft niet tot een hogere output geleid. Ook de komende drie jaar zal het productieprofiel vlak blijven. Als gevolg van de coronacrisis werden de productieprognoses voor alle grondstoffen verlaagd. Glencore is dus aangewezen op prijsstijgingen, al dan niet in combinatie met kostenbesparingen, om de bedrijfswinst op te krikken. Die daalde vorig jaar met 26 procent door een lagere output en hogere kosten. De netto schuldpositie liep op naar anderhalf keer de bedrijfswinst. Niet extreem onrustwekkend, maar Glencore wil dit cijfer verlagen door voor 1 miljard dollar aan activa te verkopen en zal de geplande kapitaaluitgaven met 1 tot 1,5 miljard dollar verminderen. De beslissing over het voorgestelde dividend werd vooruitgeschoven naar augustus.

Duurzaam herstel?
In mei en juni trokken de prijzen van zowel de basismetalen als de beurskoersen van de gediversi­fieerde mijngroepen sterk aan. Het optimisme is gebaseerd op de snelle heropening van grote delen van de economie. Medio juni was de industriële activiteit in China al opgelopen naar 85 procent van het niveau van voor de coronacrisis. China was het eerste land dat in lockdown ging, maar ook het eerste waar de zaak weer op gang kwam. Het Chinese herstel wordt ondersteund door grote vastgoed- en infrastructuurprojecten die in belangrijke mate door de overheid worden gefinancierd. De markt verwacht dat andere grote economieën hetzelfde pad zullen volgen. Zowel in de VS, de eurozone als in Japan kondigden de overheden grootschalige steunprogramma’s aan voor de economie. Maar de cruciale vraag is of de consument zal volgen. Bedrijven kunnen grondstoffen verbruiken om producten te maken, maar moeten deze wel verkocht krijgen.

Overheden kunnen daar een grote rol in spelen, maar uiteindelijk is de consument wel de belangrijkste factor. Zeker in de VS, waar het aandeel van de consumentenbestedingen in het bruto binnenlands product meer dan 70 procent is. De werkloosheid blijft hoog, net als de schuldgraad bij de consumenten. Bovendien is er een reëel risico op een tweede coronagolf in het najaar of zelfs eerder. Bij het herstel van de aandelenmarkten en sommige grondstoffenprijzen lijkt te worden uitgegaan van een erg optimistisch scenario. Gezien de aanhoudende onzekerheid rond het economische herstel lijkt het voor beleggers niet verstandig om achter de fors gestegen koersen aan te hollen. Wellicht is wachten op een correctie van de mijnbouwaandelen een betere strategie.